مشخص کردن موقعیت مالی و تفاوت میان نیاز و خواسته تان یکی از مهمترین قدم‌های اولیه قبل از تعیین بودجه سالانه است. این اطلاعات زمانی به چشم می آیند که شما بیش از حد خرج کرده باشید. معین کردن بودجه و پایبند بودن به آن به شما کمک می‌کند پس انداز کنید و به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت مالی خود برسید. 
در بودجه بندی که یکی از مولفه‌های مهم سواد مالی است، با چهار کاربرد مواجه هستیم؛ هزینه کردن، سرمایه‌گذاری، پس انداز و پس دادن. تمام این چهار کاربرد برای ما آشنا هستند؛ می‌توان گفت که تقریبا هر روز از این ۴ کاربرد استفاده می‌کنیم. مهم‌ترین کارایی بودجه بندی در زندگی ما این است که بتوانیم بودجه خود را طوری تنظیم کنیم که هم تمام بدهی‌های خود را پرداخت کنیم و هم برای پس انداز و سرمایه گذاری پول کنار بگذاریم.
 مهارت بودجه بندی به این است که میان چهار کاربرد اصلی آن که نام بردیم تعادل برقرار کنیم تا همه چیز طبق برنامه ریزی پیش برود.