مرتضی چشان رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) با اشاره به راه‌اندازی اوراق مرابحه سهام برای نخستین بار، اظهار کرد: اوراق مالی اسلامی نوعی ابزار به حساب می‌آید که می‌تواند برای پیش‌برد و توسعه بازار سرمایه موثر عمل کند.
چشان ادامه داد: بسیاری از شرکت‌ها همانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تولیدی، صنعتی، هلدینگ و... جهت خرید سهام از بازار سرمایه نیازمند تامین مالی بوده و دسترسی به منابع مالی از طریق ابزارهای تخصصی و زودبازده جزء نیازهای آنان محسوب می‌شود.
چشان ضمن اشاره به اهمیت تکمیل ابزارهای تخصصی جهت رفع نیازمندی‌های بازار سرمایه، بیان کرد: با اوراق مرابحه سهام، می‌توان سهام را به‌عنوان یک دارایی و به‌طور اقساطی خریداری کرد؛ به‌عبارتی با اضافه شدن سهام در دستورالعمل انتشار أوراق مرابحه، شرکت‌ها از این پس می‌توانند جهت خرید سهام، اوراق مرابحه منتشر کنند.
رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس، مطرح کرد: تاکنون ابزار تخصصی برای خرید سهام از بازار وجود نداشته است و ابزارهای موجود، ابزارهای غیرمستقیمی همچون اوراق اجاره و خرید دِین و... بوده است. در روش‌های پیشین، متقاضی تامین مالی جهت خرید سهام از بازار، می‌بایست دارایی واجد شرایطی از جمله زمین، ساختمان، سهام و سایر دارایی‌های اجاره پذیر را در اختیار و در تملک خود داشته و پس از طی فرآیند ارزشگذاری توسط کارشناسان رسمی و صدور مجوز انتشار أوراق، دارایی مذکور را دفترخانه اسناد رسمی و یا از طریق سیستم معاملات به نهاد واسط فروخته و پس از آن منابع در اختیار متقاضی جهت مقاصد مختلف از جمله خرید سهام از بازار سرمایه قرار می‌گرفت.
وی با اشاره به الزامات شیوه‌های گذشته تامین مالی، افزود: در فرآیند یادشده، شرکت‌ها باید به مبلغی که قصد خرید سهام از بازار سرمایه را دارد، دارایی واجد شرایط در تملک و اختیار داشته باشد که آن را مبنای انتشار أوراق اجاره قرار دهد و همچنین جهت تبدیل دارایی مذکور به أوراق بهادار بدهی، دارایی مبنا را توسط هیئت ۳ نفر از کارشناسان معرفی شده توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری و یا قوه قضاییه ارزشگذاری کرده و پس از آن دارایی مبنا را به نهاد واسط بفروشد.
چشان اضافه کرد: انجام أمور مربوط به ارزشگذاری و نقل و انتقال دارایی مستلزم صرف هزینه‌های مربوطه از جمله صرف زمان و هزینه ارزشگذاری توسط کارشناسان رسمی بوده، علاوه بر این در این فرآیند شرکت‌ها متحمل هزینه نقل و انتقال دارایی مبنا در زمان انتشار اولیه أوراق به نهاد واسط و در زمان سررسید أوراق از نهاد واسط به خود، می‌شدند.
وی با تاکید بر مزایای مهم اوراق مرابحه سهام نسبت به سایر ابزارها، مطرح کرد: با عنایت به اینکه در ابزار جدید، پس از صدور مجوز انتشار أوراق مرابحه سهام و انجام تامین مالی، متقاضی می‌تواند سهام را به قیمت بازار از بورس یا فرابورس و به‌نام خود خریداری کند و سهام خریداری شده به مالکیت نهاد واسط منتقل نمی‌شود، عدم نیاز به تملک و در اختیار داشتن دارایی مبنا از قبل جهت انتشار أوراق، عدم نیاز به ارزشگذاری توسط هیئت کارشناسان رسمی دادگستری، کاهش زمان تامین مالی و هزینه های انتشار أوراق مذکور از جمله مزایای آن بوده است.
رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس، تشریح کرد: در أوراق مرابحه سهام، سهام خریداری شده از طریق انتشار أوراق مرابحه سهام در تملک متقاضی تامین مالی قرار می‌گیرد، بنابراین کلیه مزایای سهام از جمله حق رای در مجامع و سود سهام، مشابه سایر سهامی که شرکت به صورت نقدی و از منابع داخلی خود خریداری کرده است را متعلق می‌شود.
وی ابراز کرد: در گذشته و پیش از راه‌اندازی این ابزار جدید، بسیاری از شرکت‌ها که دارایی آن‌ها در ویثقه بانک‌هاست و یا دارایی چندانی برای مبنا قرار گرفتن در پروسه تامین مالی را در اختیار نداشتند (به‌طور مثال شرکت‌هایی که فعالیت مالی دارند و از دارایی فیزیکی کافی برخوردار نیستند) با مشکل تامین مالی جهت خرید سهام مواجه بودند اما اکنون شرکت‌هایی با این ویژگی نیز می‌توانند به راحتی جهت تامین مالی، با هدف خرید سهام از ابزار مرابحه سهام استفاده کنند.
چشان با بیان اینکه فرآیند انتشار أوراق مرابحه سهام به این شکل بوده که پس از انتشار أوراق نقدینگی به شرکت و از شرکت نیز به بازار سرمایه جهت خرید سهام تزریق می‌شود، گفت: سازمان بورس و أوراق بهادار با ارائه این ابزار جدید، علاوه بر تسهیل‌گری در رفع نیاز شرکت‌ها، موجب تحریک طرف تقاضا در بازار سرمایه می‌شود چراکه با به‌کارگیری این ابزار، نقدینگی به‌طور مستقیم به بازار سرمایه تزریق خواهد شد و همین امر منجر به توسعه بازار سهام می‌شود. بنابراین این ابزار می‌تواند نقدینگی را که توسط خریداران واحد سرمایه‌گذاری به صندوق‌ها تزریق شده است را در ریل‌صحیحی قرار داده و منابع را به‌درستی به سمت بازار سهام هدایت کند.
