راه اندازی صندوق های سرمایه گذاری بستر مناسبی را برای حضور سرمایه گذاران غیر حرفه ای در بازار سرمایه فراهم کرده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، در یادداشت رضا نوحی حفظ آباد کارشناس مدیریت نظارت بر نهادهای مالی آمده است: صندوق های سرمایه گذاری با دارا بودن ساختاری منعطف و با الزام به ارائه اطلاعات مربوط به خالص ارزش روز دارایی ها، بازده واحدهای سرمایه-گذاری در مقاطع مختلف، اطلاعات مربوط به ارکان و سایر تغییرات صورت گرفته در صندوق سرمایه گذاری به صورت روزانه از جمله ابزارهای مالی نوینی هستند که بستر مناسبی را برای ورود سرمایه¬گذاران غیرحرفه ای به بازار سرمایه ایجاده کرده اند.

ساختار صندوق های سرمایه گذاری به گونه ای طراحی شده است که ضمن الزام مدیران صندوق نسبت به رعایت حدنصاب های خاص برای سرمایه گذاری در یک صنعت، در اوراق بهادار یک ناشر و در یک بازار معین، از ریسک های مرتبط با موارد مذکور کاسته است.

از سویی دیگر علی رغم قابلیت بالای نقدشوندگی اوراق بهاداری که مدیران صندوق مجاز به سرمایه گذاری در آن اوراق است.

رکنی به نام ضامن نقدشوندگی برای صندوق های مذکور تعریف شده است. صندوق های سرمایه گذاری متناسب با مجوز دریافتی برای صدور تعداد مشخص واحدهای سرمایه گذاری، ملزم به داشتن ضامن نقدشوندگی با کفایت سرمایه معین و با توانایی مالی متناسب برای انجام وظایف تعریف شده است.

ضامن نقدشوندگی مکلف است چنانچه مدیر صندوق در اثر عدم نقدشوندگی دارایی های صندوق، قادر به پرداخت وجه واحدهای سرمایه گذاری ابطال شده نباشد، با ارائه تقاضای صدور واحدهای سرمایه¬گذاری، معادل وجه مربوط به متقاضیان ابطال واحدهای سرمایه گذاری را به منظور پرداخت به سرمایه گذاران، به مدیر صندوق پرداخت نماید. البته با گذشت بیش از چهار سال از راه اندازی نخستین صندوق سرمایه گذاری، کمتر موقعیتی که مدیر صندوق به دلیل عدم نقدشوندگی اوراق بهادار موجود در سبد صندوق نیازمند مراجعه به ضامن نقدشوندگی شده باشد، پیش آمده است.

طراحی صندوق های سرمایه گذاری در انواع صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت (با پیش بینی سود و یا با حداقل سود تضمین شده)، صندوق های سرمایه گذاری در سهام، صندوق های سرمایه گذاری شاخصی و صندوق های سرمایه گذاری مختلط، تلاشی در جهت پاسخگویی به نیاز اقشار مختلف سرمایه گذاران که با اهداف خاص خود اقدام به سرمایه گذاری می کنند، بوده است و طراحی صندوق های سرمایه گذاری با موضوعات دیگر نیز در دست بررسی است.

بدیهی است سرمایه گذارانی که اقدام به صدور واحدهای صندوق های سرمایه گذاری در سهام می نمایند با توجه به انتظار بازده بالاتر، ریسک بیشتری را نیز می پذیرند و کسانی که تمایل به بازده معینی دارند با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت ریسک کمتری متحمل می شوند. صندوق های سرمایه گذاری مختلط ترکیبی از ویژگی های صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت و صندوق های سرمایه گذاری در سهام را داراست.

همچنین صندوق های سرمایه گذاری شاخصی پاسخگوی نیاز سرمایه گذارانی است که تغییرات بازار سهام را پیگیری کرده و مایل هستند متناسب با بازده شاخص بورس اوراق بهادار تهران، کسب بازدهی نمایند. البته همانطور که سرمایه گذاران مذکور از تغییرات مثبت شاخص منتفع می گردند، در شرایطی که تغییرات بازار منفی باشد، اثرات کاهش ارزش متوجه سرمایه گذاران این نوع صندوق ها خواهد بود. وجود انواع مختلف صندوق های سرمایه گذاری سبب شده است که استقبال سرمایه گذاران از صندوق های سرمایه گذاری به دوره های صعودی شاخص بورس تهران محدود نگردیده و در دوره های دیگر نیز با استقبال مواجه باشد.

در این یادداشت آمده است : تعداد صندوق های سرمایه گذاری فعال در پایان آبان ماه امسال به 76 صندوق رسید که از تعداد مذکور 15 صندوق از نوع صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، 59 صندوق سرمایه گذاری در سهام، یک صندوق از نوع صندوق سرمایه گذاری مختلط و یک صندوق از نوع صندوق سرمایه گذاری شاخصی بوده است.

شناخت روزافزون سرمایه گذاران از صندوق های سرمایه گذاری و کارکرد مناسبی که بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری در شرایط مختلف بازار سهام داشته اند، سبب شده است که تعداد کل سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی از 16 هزار و 500 نفر در انتهای سال 1389، در پایان آبان ماه امسال (در 8 ماه) به بیش از 72 هزار نفر افزایش یابد که آمار مذکور حاکی از رشد 435 درصدی در دوره فوق است.

مراجعه سرمایه گذاران برای ابطال واحدهای سرمایه¬گذاری و دریافت وجوه خود نه تنها پدیده نامتعارفی محسوب نمی شود، بلکه بخشی از کارکرد مفید طراحی شده در صندوق های سرمایه گذاری بوده و نشان دهنده توانایی بالای صندوق های سرمایه گذاری برای جوابگویی به نیاز سرمایه گذاران به وجه نقد است. به گونه ای که حداکثر ظرف مدت 7 روز کاری در صورت ابطال واحدهای سرمایه گذاری، وجوه سرمایه گذاران به حساب های بانکی آنان واریز می شود.

در ماه گذشته هرچند مبلغ ابطال واحدهای سرمایه گذاری به 1794 میلیارد ریال بالغ شد لیکن استقبال سرمایه گذاران از صندوق های سرمایه گذاری به گونه ای بود که معادل بیش از 2732 میلیارد ریال واحد سرمایه گذاری به نام سرمایه گذاران صادر شد و حجم کل دارایی های صندوق های سرمایه گذاری از 21060 به 22732 میلیارد ریال در انتهای آبان ماه امسال رسید.

هرچند هدف از ایجاد صندوق های سرمایه گذاری تنها توجه صرف به میزان بازدهی نبوده و صندوق های سرمایه گذاری به گونه ای طراحی شده اند که دارای مزایای از جمله نقدشوندگی بالا، کاسته شدن از ریسک سیستماتیک بوسیله تعریف حدنصاب ها، اداره دارایی ها توسط یک گروه کارشناس و کسب بازدهی با حداقل هزینه و با اعتماد بالا نسبت به ارکان صندوق است، با این وجود در ارتباط با کسب بازدهی نیز از عملکرد مناسبی برخوردار بوده اند.

بر اساس این گزارش، در ماه گذشته علی رغم کاهش شاخص بورس اوراق بهادار تهران به میزان 6/3 درصد، حجم کل دارایی های صندوق هایی که در آبان ماه با زیان مواجه بودند نسبت به کل صندوق های سرمایه گذاری حدود 16 درصد بود به عبارتی 84 درصد از کل دارایی های صندوق های سرمایه گذاری نه تنها با زیان مواجه نبوده است، بلکه دارای بازده مثبتی بودند.

از سویی دیگر متوسط بازده صندوق های سرمایه گذاری که حجم دارایی آنها بیش از 93 درصد کل صندوق های سرمایه گذاری را تشکیل می دهد، از ابتدای سال جاری تا آخر آبان ماه 2/12 درصد بوده که نرخ مذکور از تفاوت مثبت قابل توجهی نسبت به بازدهی 21/8 درصدی بازار در دوره مشابه برخوردار بوده است.

بدیهی است عملکرد صندوق ها نسبت به یکدیگر دارای تفاوت هایی بوده و عملکرد گروه اجرایی صندوق در کسب بازده مناسب و جذب سرمایه گذاران و کسب اعتماد بلندمدت آنان نقش غیر قابل انکاری در توسعه و یا کوچکتر شدن صندوق های سرمایه گذاری داشته است.