بر اساس بند 16 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر ماه 1384 ، مشاور سرمایه ­گذاری شخصی حقوقی که در قالب قراردادی مشخص، درباره خرید و فروش اوراق بهادار، به سرمایه ­گذار مشاوره می­دهد. طبق بند 3 ماده 1 دستورالعمل مشاور سرمایه گذاری که در تاریخ 4/3/1389 به تصویب هیأت‌ مدیره سازمان بورس رسیده است، مشاوری سرمایه ­گذاری عبارت است از هرگونه مشاوره‌ی موضوع بند 16 ماده‌ی 1 قانون بازار اوراق بهادار در مورد خرید یا فروش اوراق بهادار که از جمله شامل موارد زیر می‌شود:

 الف) توصیه به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار؛

ب) اظهارنظر راجع به روند قیمت یا عرضه و تقاضای اوراق بهادار در آینده؛

همچنین وفق اساسنامه مورد تأیید سازمان بورس، شرکت مشاور سرمایه گذاری می‌تواند  پس از اخذ مجوزهای جداگانه به هر یک از فعالیت‌های زیر مبادرت ورزد:

الف) مشاور سرمایه ‌گذاری

الف – 1- توصیه به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار؛

الف – 2- اظهارنظر راجع به روند قیمت یا عرضه و تقاضای اوراق بهادار در آینده؛

الف – 3- قیمت‌گذاری اوراق بهادار

الف – 4- مشاوره در زمینه‌ی مدیریت ریسک

الف – 5- مشاوره در زمینه‌ی ادغام، تملک، تغییر و تجدید ساختار سازمانی و مالی شرکت‌ها

الف – 6- مشاوره در زمینه‌ی طراحی و تشکیل نهادهای مالی؛

الف – 7- پذیرش سمت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به استثنای سمت مدیریت؛

ب) مشاور عرضه

ج) مشاور پذیرش

د) پردازش اطلاعات مالی

ه) سبدگردانی

با توجه به تعریف و جایگاه قانونی شرکت مشاور سرمایه گذاری بطور خلاصه به اهم دلایل حاکی از ضرورت وجود چنین شرکتهایی در بازار سرمایه ایران می پردازیم:

1- قانون برنامه‌های سوم ، چهارم و پنجم توسعه

بازار سرمایه کشور در برنامه‌های سوم ، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مورد توجه قرار گرفته است.

ماده 94 قانون برنامه سوم توسعه کشور، ایجاد شبکه رایانه‌ای بازار سرمایه، جهت انجام داد و ستد الکترونیکی اوراق بهادار در سطح ملی و پوشش خدمات اطلاع‌رسانی در سطح ملی و بین‌المللی را متذکر شده است.

در ماده 15 قانون برنامه چهارم توسعه نیز به بازار سرمایه اشاره شده است. بر این اساس شورای بورس مکلف شده تا بازار سرمایه را از طریق راه‌اندازی تالارهای منطقه‌ای و استانی، ایجاد شبکه کارگزاری و پذیرش کارگزاران محلی از نظر جغرافیایی گسترش دهد و در ادامه به مقولاتی نظیر ایجاد و گسترش بازارهای تخصصی، بازارهای خارج از بورس، ارتباط با بورس‌های جهانی جهت تبادل اطلاعات و پذیرش متقابل اوراق بهادار نیز، اشاره شده است.

در ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه نیز به منظور ارتقاء جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار ، انجام اقداماتی از قبیل ثبت انتشار اوراق بهادار نزد سازمان بورس، انجام معاملات اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان در بورس ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، ثبت نهادهای مالی نزد سازمان بورس و تأیید صلاحیت مدیران نهادهای مالی نزد سازمان بورس الزامی شده است.

2- سند چشم‌انداز 20 ساله کشور

در سند چشم‌انداز 20 ساله توسعه کشور نیز گسترش و تعمیق بازار سرمایه در حوزه الزامات رشد مستمر و پایدار، به چشم می‌خورد. با توجه به اینکه بورس و شرکت‌های بورسی سهم ناچیزی از تشکیل سرمایه کشور را در اختیار دارند، حرکت به سمت گسترش بازار سرمایه ، افق‌های پیش‌بینی شده در سند چشم‌انداز را ملموس‌ و قابل دستیابی خواهد کرد.

3- توسعه بخش مالی و بازار سرمایه

در راستای توسعه بخش مالی و با تمرکز بر بازار سرمایه، ایجاد و راه‌اندازی شرکت­های تأمین سرمایه، مشاور سرمایه گذاری، صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردان ها به عنوان نهادهای تخصصی حاضر در بازار سرمایه قابل طرح و بررسی است. این نهادها با استفاده از ظرفیت بالقوه بازار سرمایه و ارائه توصیه های مشاوره ای و تخصصی موجب انتقال نقدینگی‌های سرگردان به سمت بازار سرمایه کشور و سپس افزایش بهره‌وری سرمایه در کشور و در نهایت بالندگی کشور در فرایند توسعه مالی و اقتصادی را به همراه خواهند داشت.

4- افزایش کارایی بازار

یک بازار کارآ به افراد مطلع و تحلیلگر نیاز دارد که با تجزیه و تحلیل صحیح و به موقع اطلاعات زمینه کارآیی اطلاعاتی و به تبع آن قیمت­گذاری مناسب و سوق دادن قیمت­ها به سوی ارزش ذاتی و منصفانه را به وجود آوردند.

5- بهبود تصمیمات سرمایه گذاری

فعالیت صحیح مشاوران سرمایه­گذاری و نقش تأثیرگذار آنها در فراهم آوردن اطلاعات موردنیاز سرمایه ­گذاران می­تواند به بهبود تصمیمات سرمایه ­گذاری، کاهش ریسک و حمایت از حقوق سرمایه ­گذاران منجر شود که خود زمینه ساز حضور بیشتر و مداوم سرمایه­ گذاران و اعتماد آنها به بازار سرمایه و در نتیجه رونق بیشتر بازار است .

6- عدم کفایت دانش تجزیه و تحلیل نزد سرمایه گذاران

بدیهی است که همه سرمایه­ گذاران از توانایی لازم برای ارزیابی دقیق اوراق بهادار برخوردار نیستند. لذا مجموعه­ای از افراد یا نهادهای متخصص و حرف­های که هم از دانش تئوریک و هم از امکانات فنی جهت پردازش اطلاعات بهره­مند هستند باید خدمات مشاوره سرمایه­ گذاری را با کیفیت عالی ارائه کنند .از سوی دیگر مشاور سرمایه ­گذاری که صاحب دانش تخصصی، تجربه کافی و همچنین منابع اطلاعاتی و تحلیلی است، با خدمات یکه به مشتریان خود ارائه می­ دهد دانش سرمایه­ گذاری آنها را نیز افزایش خواهد داد.

7- ظرفیت محدود شرکت­های کارگزاری

نوع فعالیت و سطح خدمات کارگزاران با ارائه خدمات مشاوره تا حد زیادی متفاوت بوده و لذا استفاده از خدمات شرکتهای مشاور سرمایه گذاری موجب گسترش بازار سرمایه خواهد شد.