پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا) با هدف توسعه فرهنگ سهامداری و معرفی هر چه بیشتر بازار سرمایه به علاقه مندان، متن های آموزشی الفبای بورس را منتشر می کند.

در این متن های آموزشی، ارکان مختلف بازار سرمایه، ابزارهای و نهادهای مالی جدید، نحوه ورود و معامله و ... به زبانی در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.

بخش پانزدهم این مجموعه به توضیح روش های خرید و فروش سهام، می پردازد:

حتما به خاطر دارید که گفتیم اولین گام برای ورود به بورس، مراجعه به یکی از شرکت‌های کارگزاری بورس در سراسر کشور و دریافت کد سهامداری است. پس‌ از دریافت کد سهامداری، فرد می‌تواند به چهار روش نسبت به خرید و فروش سهام و یا سایر اوراق بهادار موجود در بورس اقدام کند:

 1-   خرید و فروش ازطریق مراجعـه حضوری به کارگزار

2-  خرید و فروش ازطریق ارائه سفارش به صورت تلفنی

3-   خرید و فروش ازطریق ارائه سفارش به صورت اینترنتی

4-  خرید و فروش به روش برخط (آنلایـن)

در این قسمت روش اول، یعنی روش مراجعه حضوری به کارگزار را برای شمـا تشریح می‌کنیم:

روش اول: خرید و فروش ازطریق مراجعه حضوری به کارگزار

در این روش، کافیست سرمایه‌گذار به صورت حضوری به شرکت کارگزاری مراجعه کرده و فرم درخواست خریـد یا فروش اوراق بهادار را تکمیل کند. این فرم شامل اطلاعاتـی مثل مشخصات کامل فرد، نشانی و تلفن تماس، کد سهامداری و همچنین مشخصات کامل سهام و یا سایر اوراق بهاداری است که فرد قصـد خرید یا فروش آن را دارد. نمونه فرم درخواست خرید یا فروش اوراق بهادار و نحوه تکمیل این فرم را در ادامه،  مشاهده می‌کنیـد. 

(در این بخش، برای نمونه، یک فرم سفارش خرید و یک فرم سفارش فروش بطور کامل تکمیل شود تا بیننده، با نحوه تکمیل آن آشنا شود. توجه شود که اولا در فرم، از ذکر نام شرکت خودداری و از عبارت شرکت الف یا شرکت ب استفاده شود و ثانیا، در بخش بالای فرم هم نام کارگزاری حذف شود تا شائبـه تبلیغ برای شرکت یا کارگزاری خاص ایجاد نشـود).

در تکمیل فرم خرید، نکات مختلفی وجود دارد که به شرح آنها می‌پردازیم: (این نکات باید همزمان با تکمیل فرم، توسط نریتور بیان شود)

· شماره سفارش و نام و کد کارگزار توسط کارگزاری تکمیل می‌شود و شما باید تاریخ را در بالا قید نمایید.

· پس از آن مشخصات خود را تکمیل می‌نمایید. توجه داشته باشید که منظور از کد خریدار یا فروشنده، همان کد سهامداری است که در برنامه قبلی در مورد آن توضیح دادیم.

· همان‌طور که مشاهده می‌نمایید در هر فرم می‌توان سه نوع سهام را خریداری نمود. اگر سفارش بیشتری داشته باشید باید برگه‌های بیشتری را تکمیل نمایید.

· در ابتدا نوع اوراق را مشخص می‌کنید که معمولا یا سهام است یا اوراق مشارکت. منظور از نام شرکت ناشر، همان شرکتی است که شما قصد دارید سهام آن را بخرید یا بفروشید. سپس تعداد اوراق درخواستی و مبلغ مورد تقاضا را مشخص می‌کنید. مثلا می‌نویسید مایلید 1000 سهم شرکت الف را به قیمت هر سهم 200 تومان خریداری نمایید. در قسمت انتهایی این ردیف نیز تاریخ اعتبار وجود دارد. این بدان معناست که کارگزاری تا چه تاریخی مجاز به پیگیری تقاضای شماست. در این قسمت حتما باید تاریخ پایان اعتبار را بنویسیـد.

· سپس باید مبلغ موردنظر برای سرمایه‌گذاری به همراه کارمزد مربوط به خرید را به کارگزاری بپردازید. همان طور که مشخص است، این پرداخت از دو طریق واریز به حساب کارگزاری یا تحویل چک ممکـن است. ضمنا شما متعهد می‌شوید که اگر کسری‌ مبلغی وجود داشته باشد، بپردازید. در هر صورت توجه داشته باشید که پول نقد در این بین رد و بدل نمی‌شود.

· ملاحظات و شرایط ویژه در حکم پشت‌نویسی چک است. همان طور که اگر در نوشتن اعداد در چک مشکلی پیش آید، در پشت چک اصلاحیه آن را مرقوم می‌کنیم، ممکن است در نوشتن فرم هم مشکلی باشد که از این قسمت برای تصحیح آن بهره می‌بریم.

· این موضوع را مد نظر داشته باشید که چون بورس یک بازار پویا بوده و زمان در آن بسیار حائز اهمیت است، نوشتن ساعت و دقیقه ارائه سفارش در بخش امضا بسیار مهم است. اگر خریدار شخصیت حقوقی باشد، باید در کنار امضا، از مهر هم استفاده کند.

 حال به فرم فروش نگاهی می‌اندازیم:

· همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، فرم فروش شباهت زیادی به فرم خرید دارد. تنها چند تفاوت با توجه به تفاوت خرید و فروش مطرح است که توضیح می‌دهیم.

· مسلم است که در هنگام فروش موضوع حداقل قیمت برای فروشنده مطرح است. یعنی قیمتی که فروشنده اوراق بهادار، حاضر نیست کمتر از آن قیمت، اوراق بهادار خود را بفروشد. البته درباره نحوه تعیین قیمت خرید یا فروش در فرم درخواست، در برنامه بعـد به صورت مفصل توضیـح خواهیم داد.

· موضوع بعد، نحوه دریافت مبلغ حاصل از فروش اوراق بهادار است. در اینجا چند حالت وجود دارد: یا کارگزار مبلغ ناشی از فروش اوراق را به حسابی که خودتان معین می‌کنید، واریز می‌کند و یا کارگزار، در وجه شما چک صادر می‌کند. همچنین درصورت تمایل، می‌توانید مبلغ را نزد کارگزار باقی بگذارید تا در سفارش‌های بعدی خرید، مورد استفاده قرار گیرد.