مفاد دستورالعمل 18 ماده اي توثيق اوراق بهادار كه مربوط به وظايف شركت سپرده‌گذاري مركزي است روز دوشنبه از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام شد.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني بازار سرمايه، دبير كميته تدوين مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار از ابلاغ دستورالعمل توثيق اوراق بهادار  خبر داد.

مريم صفاريان با اشاره به اينكه اين دستورالعمل به پيشنهاد شركت سپرده‌گذاري مركزي، به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال شد،‌ابراز داشت: دستورالعمل توثيق  در 29 خرداد ماه سال جاري در 18 ماده و 6 تبصره به تصويب هيأت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد.

وي ادامه داد: بر اساس ماده يك اين دستورالعمل، اصطلاحات و واژه‌هاي تعريف شده در ماده يك قانون بازار اوراق بهادار، آئين‌نامه معاملات در شركت بورس اوراق بهادار تهران، دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران و اساسنامه شركت سپرده‌گذاري مركزي، در همان معاني در اين دستورالعمل به كار رفته‌اند.

صفاريان خاطرنشان كرد: البته برخي از اصطلاحات در اين دستورالعمل تعريف ديگري دارند، به طوري كه منظور از اوراق بهادار، اوراقي است كه در شركت سپرده‌گذاري مركزي، سپرده شده است.

همچنين اوراق بهادار وثيقه، اوراق بهاداري است كه تحت مالكيت وثيقه‌گذار قرار دارد و به دلايل قانوني يا مقرراتي ممنوعيتي جهت معامله اوراق بهادار مذكور وجود ندارد و به نفع وثيقه‌گير توثيق شده است.

وي تصريح كرد: بر اين اساس، پايگاه داده‌ها، سامانه‌اي است شامل اطلاعات مورد نياز در خصوص ناشران اوراق بهادار، مالكان اوراق بهادار، اعضا و هرگونه اطلاعات مربوط به مالكيت اوراق بهادار كه توسط شركت سپرده‌گذاري مركزي راهبري مي‌شود.

وي تاكيد كرد: منظور از توثيق، مسدود كردن اوراق بهادار وثيقه‌گذار در پايگاه داده‌ها به نفع وثيقه‌گير، مطابق شرايط اين دستورالعمل است. در عين حال، سپرده‌گذاري هم به عملياتي گفته مي‌شود كه طي آن تمام يا قسمتي از اوراق بهاداري كه در پايگاه داده‌ها به ثبت رسيده است، قابليت معامله در بورس يا فرابورس را خواهند يافت.

دبير كميته تدوين مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار يادآور شد: شركت سپرده‌گذاري مركزي در اين دستورالعمل شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه (سهامي عام) است كه طبق بند (7) ماده يك قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران تشكيل شده است.

وي كد مالكيت را شناسه مشتري جهت انجام معاملات اوراق بهادار در پايگاه داده‌ها دانست و ادامه داد،  كد وثيقه هم كد مشخصي است كه اوراق بهادار وثيقه به آن منتقل و مسدود مي‌شود.                                                                      

صفاريان افزود: منظور از وثيقه‌گذار هم مالك اوراق بهادار يا نماينده وي است كه اوراق بهادار را به نفع وثيقه‌گير، توثيق مي‌كند. البته وثيقه‌گير، شخصي است كه وثيقه به نفع او انجام شده است.

وي تصريح كرد: وضعيت قابل فروش در اين دستورالعمل به وضعيتي گفته مي شود كه اوراق بهادار وثيقه به درخواست وثيقه‌گير از حالت ممنوع‌المعامله به حالت قابل فروش درمي‌آيد، البته اين در حالي است كه  تنها به كارگزار معرفي شده از سوي وثيقه‌گير اجازه فروش داده مي‌شود.

توثيق اوراق بهادار

دبير كميته تدوين مقررات با بيان اينكه فصل اول اين دستورالعمل به تشريح توثيق اوراق بهادار پرداخته است، ابراز داشت: رسيدگي به درخواست‌هاي توثيق اوراق بهادار، منوط به ارسال درخواست كتبي وفق فرم‌هاي از پيش تعيين شده، از سوي وثيقه‌گذار به شركت سپرده‌گذاري مركزي است.

وي گفت: البته در تبصره‌اي قيد شده در صورتيكه وثيقه‌گذار شخص حقوقي باشد، فرم درخواست توثيق بايد توسط صاحبان امضاي مجاز، امضاء شود و آخرين روزنامه رسمي مؤيد صاحبان امضاء مجاز ضميمه شود.

صفاريان افزود: چنانچه درخواست توثيق از سوي شخص حقوقي براي اوراق بهادار متعلق به اشخاص ديگر و به نيابت از ايشان به شركت سپرده‌گذاري مركزي ارايه شود، وي بايد ضمن تكميل فرم‌ درخواست توثيق، گواهي كند كه درخواست كتبي اشخاص مذكور مبني بر اعطاي اختيار به شخص حقوقي جهت توثيق اوراق بهادار را دريافت كرده است.

وي با اشاره به اينكه به منظور توثيق اوراق بهادار، ضروري است در هنگام ارسال فرم درخواست موضوع ماده 2، كارمزد معين توسط وثيقه‌گذار پرداخت و مستندات آن به همراه ساير مدارك به شركت سپرده‌گذاري مركزي ارسال شود، تصريح كرد: در غير اين صورت عمليات توثيق انجام نمي‌شود و مراتب به متقاضي اطلاع داده مي‌شود. در عين حال، ميزان كارمزد در چارچوب سقف‌هاي اعلامي توسط سازمان تعيين و اعلام مي‌شود.

به گفته وي در صورت تكميل و ارسال مدارك مطابق مواد قبل، شركت سپرده‌گذاري مركزي نسبت به انتقال دارايي اوراق بهادار مورد درخواست توثيق، از كد مالكيت وثيقه‌گذار به كد وثيقه در پايگاه داده‌ها اقدام مي‌كند.

صفاريان به وجود دو تبصره در اين ماده اشاره و خاطرنشان كرد: پس از توثيق اوراق بهادار، شركت سپرده‌گذاري مركزي نتيجه اقدامات را به صورت كتبي به ناشر اوراق بهادار، وثيقه‌گذار و وثيقه‌گير اطلاع مي‌دهد. همچنين گواهينامه موقت اوراق بهادار وثيقه نزد شركت سپرده‌گذاري مركزي نگهداري مي‌شود.

دبير كميته تدوين مقررات تاكيد كرد: پس از توثيق اوراق بهادار، حق تغيير مالكيت يا تبديل وثيقه به غير از موارد اجازه كتبي وثيقه‌گير و  حكم مرجع ذيصلاح قانوني، از وثيقه‌گذار سلب مي‌شود.

وي گفت: در ماده 7 هم مواردي قيد شده كه در صورت توافق طرفين وفق قرارداد فيمابين و به استناد فرم درخواست توثيق، جزو متعلقات وثيقه محسوب شده و حق برداشت، انتقال مالكيت يا تبديل آنها به تبع وثيقه اوليه از وثيقه‌گذار سلب مي‌شود.

صفاريان ادامه داد: اين 5 مورد عبارتند از هرگونه حق تقدم كه به واسطه مالكيت وثيقه‌گذار بر وثيقه به وي تعلق مي‌گيرد، سهامي كه در اثر افزايش سرمايه حاصل مي‌شود،  اوراق بهاداري كه در اثر تقسيم اوراق بهادار وثيقه به چند ورقه بهادار، حاصل مي‌شود، وجوهي كه در اثر فروش حق‌ تقدم استفاده نشده موضوع بند اول اين ماده به وثيقه‌گذار تعلق گيرد وسود متعلقه به اوراق بهادار وثيقه.

به گفته وي اقدامات مربوط به بند‌هاي وجوه استفاده نشده حق‌تقدم و سود متعلقه به اوراق بهادار وثيقه ، مطابق قرارداد فيمابين طرفين توسط ناشر انجام مي‌پذيرد و مسئوليت حسن اجراي آن به عهده ناشر است.

صفاريان با اشاره به اينكه  وثيقه‌گير مي‌تواند با ارايه درخواست كتبي به شركت سپرده‌گذاري مركزي از آخرين وضعيت اوراق بهادار وثيقه توسط وثيقه‌گذار و يا وثيقه‌گذاران به نفع وي اطلاع حاصل كند، گفت: در ماده 9 اين دستورالعمل قيد شده در صورت لغو پذيرش اوراق بهادار از فهرست نرخ‌هاي بورس يا فرابورس، همچنين در مواردي كه مقرر است اوراق بهادار وثيقه، به اوراق بهادار ديگري تبديل شوند، شركت سپرده‌گذاري مركزي پس از حصول اطلاع از موضوع از طريق سازمان، بورس يا فرابورس، بايد مراتب را به صورت كتبي به ناشر اوراق بهادار و وثيقه‌گير اعلام كند. وي ابراز داشت: در اين‌صورت ناشر اوراق بهادار مسئوليت اجراي تعهدات شركت سپرده‌گذاري مركزي را در حفظ حقوق وثيقه‌گير برعهده خواهد داشت.

صفاريان با اشاره به ماده 10 اين دستورالعمل ابراز داشت:  توثيق اوراق بهادار اعضاي هيأت مديره و يا رفع توثيق آن، موضوع ماده 114 قانون تجارت، منوط به ارسال درخواست كتبي وفق فرم‌هاي از پيش تعيين شده، از سوي ناشر اوراق بهادار به شركت سپرده‌گذاري مركزي است، البته درخواست توثيق مستلزم ارسال صورتجلسه مجمع عمومي ناشر و آگهي روزنامه رسمي است كه در آن اعضاي هيأت مديره معرفي شده‌اند.

صفاريان افزود: پس از رفع توثيق اوراق بهادار، شركت سپرده‌گذاري مركزي، دارايي وثيقه‌گذار را از كد وثيقه به كد مالكيت وي در پايگاه داده‌ها انتقال داده و نتيجه اقدامات را به صورت كتبي به ناشر اوراق بهادار، وثيقه‌گذار و وثيقه‌گير يا مرجع ذيصلاح قانوني درخواست‌كننده اطلاع مي‌دهد.

وي به فصل سوم كه شامل موارد فروش اوراق بهادار وثيقه است، اشاره كرد . گفت: فروش اوراق بهادار وثيقه منوط به ارسال درخواست كتبي فروش و معرفي كارگزار فروشنده از سوي وثيقه‌گير به شركت سپرده‌گذاري مركزي وفق فرم‌هاي از پيش تعيين شده است.

دبير كميته تدوين مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار تاكيد كرد: شركت سپرده‌گذاري مركزي پس از دريافت درخواست فروش و مدارك مثبت ماده 15، اوراق بهادار وثيقه را در پايگاه داده‌ها در وضعيت قابل فروش براي كارگزار فروشنده قرار داده و مراتب را به صورت كتبي به وثيقه‌گير، وثيقه‌گذار و كارگزار فروشنده اطلاع مي‌دهد.

وي يادآور شد: در ماده 15 اين دستورالعمل هم آمده كه فروش اوراق بهادار وثيقه، ، توسط وثيقه‌گير در يكي از حالت‌هاي داشتن وكالتنامه يا صلح‌نامه رسمي كه مؤيد اعطاي اختيار فروش باشد و ارايه دستور فروش توسط مراجع قضايي - قانوني ذي‌صلاح امكانپذير است.

صفاريان گفت: وثيقه‌گير بايد مدارك و مستندات موضوع ماده 15 را به منظور فروش اوراق بهادار وثيقه به شركت سپرده‌گذاري مركزي و كارگزار فروشنده ارايه كند.

وي گفت: در تمامي مواردي كه شركت سپرده‌گذاري مركزي ملزم به اطلاع‌رساني كتبي به وثيقه‌گير و وثيقه‌گذار است، نشاني ارايه‌شده در فرم‌هايي كه به امضاي اشخاص نامبرده رسيده است، ملاك عمل خواهد بود مگر در حالتي كه تغيير نشاني به صورت كتبي به اطلاع شركت سپرده‌گذاري مركزي رسيده باشد.

صفاريان در پايان خاطرنشان كرد: با تصويب اين دستورالعمل، مقررات مغاير نسخ مي‌شود. اين دستورالعمل حاكم بر درخواست‌هاي توثيق اوراق بهاداري است كه مطابق مقررات اين دستورالعمل ارايه مي‌شوند.

براي مشاهده متن دستورالعمل توثيق اوراق بهادار، به فايل ضميمه مراجعه كنيد.