علی بهشتیروی، مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین در یاداشتی برای پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) نوشت:
مقوله فرهنگ ریشه در خانواده، آموزش و باورهای هر جامعه دارد، فرهنگ سهامداری نشأت گرفته از نحوه پسانداز و سرمایهگذاری هر فرد است که در ابتدای امر خانواده آن را به فرزندان خود آموزش میدهند؛ در ایران به شکل سنتی اشخاص منابع مالی خود را در داراییهای ثابت و غیر مولد همچون طلا، ارزو مسکن پسانداز میکنند.
در یک دهه اخیر و بطور خاص در بازه تاریخی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ براساس اتفاقی که در بازار سرمایه اتفاق افتاد، سرمایهگذاری در سهام نیز به یکی از روشهای پرسود با دید میان مدت و بلند مدت برای خانوادهها در اولویت قرار گرفته است و اکنون با احتساب سهام عدالت، ۶۰ میلیون سهامدار در بازار سهام حضور دارند. همچنین غالبا در زمانهای صعودی بازار و رشدهای هیجانی، برنامههای آموزشی ساخته شده و اخبار بازار سرمایه مورد توجه قرار گرفته است در حالی که این امر نشان از نبود برنامه مدون و استراتژیک برای چنین شرایطی دارد.
اکنون سازمان بورس و اوراق بهادار به همراه وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم با برگزاری برنامههای آموزشی از جمله بازدید مدارس و دانشگاهها از بازارهای مالی، گنجاندن سرفصلهای مرتبط در منابع درسی، آموزش با زبان قابل فهم در بین همه اقشار جامعه از طریق صدا و سیما، ساخت برنامههای انگیزشی در رسانههای متنوع مجازی و... میتواند در بالابردن فرهنگ سهامداری و در نهایت رشد و توسعه اقتصاد جامعه نقش آفرین باشد.
همچنین سازمان بورس و اوراق بهادار میبایست با تشکیل کارگروهی با قید فوریت متشکل از نخبگان مسلط به بازار سرمایه در وزارتخانههای اقتصاد و دارایی، آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری و صدا و سیما برنامهای در سطح ملی به منظور رشد و شکوفایی اقتصاد تهیه کند تا عموم جامعه از نحوه سرمایهگذاری غیر مستقیم و همچنین سودآوری بالای بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها آگاهی لازم را کسب کنند.
سازمان بورس و ارواق بهادار در راستای تقویت سرمایهگذاری غیر مستقیم میبایست با تسهیل در قوانین و مقررات، موجبات خلق و متنوع سازی ابزارهای متناسب با سطح ریسک پذیری مختلف را برای فعالان در بازار سهام فراهم آورد و با بهرهبرداری از تجارب سایر کشورها و مشخصاً کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، راههای سرمایهگذاری غی مستقیم را برای آحاد جامعه تسریع بخشد.
در سالیان گذشته به طور معمول در مصاحبهها و اعلام نظرهای فعالان بازار سرمایه، هر زمان که از رشد و توسعه فرهنگ سهامداری صحبت شد، توسعه ابزارها و راههای سرمایهگذاری غیرمستقیم نیز مدنظر قرار گرفته است، در واقع مسئله مذکور به این موضوع اشاره دارد که در هیچ یک از جوامع حتی جوامع توسعه یافته نیز سطح تخصص و دانش آحاد مردم و عموم جامعه به گونهای نیست که به شکل مستقیم به معامله بپردازند.
به لحاظ کارشناسی در حالحاضر اعطای دسترسی برخط برای همگان براساس میزان دانش و تخصص باید سنجیده شود و افرادی که از سطح آگاهی و دانش کافی برخوردار نیستند باید به سمت روشهای غیر مستقیم، همچون شرکتهای سبدگردان و صندوقهای سرمایه گذاری و... سوق داده شوند. موضوعی که باید به آن توجه شود این است که آموزش قوانین و مقررات مرتبط با بازار سرمایه مهمترین مولفهای است که باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا در زمانهای صعودی بازار افراد کلاهبردار سعی بر سوءاستفاده از منابع و سرمایههای افراد عادی و ناآگاه دارند، که این امر به مرور میتواند بیاعتمادی سهامداران نسبت به این بازار را به دنبال داشته باشد.
در نهایت به نظر میرسد، تدوین برنامههای آموزشی مداوم و همیشگی برای همه اقشار و سنین، گنجاندن مباحث مرتبط با سرمایهگذاری در محتوای آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی، اطلاعرسانی و آگاهسازی مزایا و معایب بازار سرمایه با استفاده از رسانههای سمعی و بصری و با کمک گرفتن از فضای مجازی، شفافسازی و سادهسازی و اطلاعرسانی قوانین و مقررات و آموزش در خصوص ابزارهای متنوع بازار سرمایه، همگی میتوانند در ارتقای سطح فرهنگ سهامداری و سرمایهگذاری جوامع مثمر ثمر واقع شوند.